Kural ve Ko?ullar TNT Turkey
Söz konusu hizmetin cezal? taraf?ndan yap?lmamas? emre itaatsizlik suçunu olu?turur[241]. Osmanl? ?mparatorlu?u’nda Uzun süre merkezi otoriteye ba?l? tek disiplinli ve askerli?i meslek edinmi? kuvvet olan yeniçeriler, ancak kendi subay? taraf?ndan ve kendi k??las? içinde cezaland?r?labilirdi. 1826 y?l?nda yeniçerilik te?kilat? ortadan kald?r?l?nca, 1829 y?l?nda “Kanunname-i Asakir-i Muhammediye” ad?nda bir kanun yay?mland? ve yeni bir ordu kuruldu.. Bu kanun göz hapsi, mahpes, k??l?k ko?u?ta hapis, tomruka (demir) konmak, angariye hizmet, ekmek ve suya hasren tevkif gibi bugünkü AsCK’da bulunan cezalara da az çok benzeyen yapt?r?mlar içermektedir[234]. Bu nedenle askeri ö?rencilerin i?leyebilece?i disiplin suçlar? Askeri Ceza Kanunu, Disiplin Mahkemeleri Kanununu ve kendi özel kanunlar?nda yaz?lan[232] disiplin suçlar?d?r. Bu düzenlemeyle memurlar?n siyasi ve ideolojik tarafs?zl???n? sa?lama amaçlanm??t?r. Ancak bu bentte memurlar?n kurum d??? faaliyetleri de dikkate al?nm??t?r. Memurun maddede belirtilen yay?nlar? kurum içinde asmas? ya da te?hir etmesi halinde kurumun ve memurun tarafs?zl??? zedelenece?i için ç?kar?lma cezas?n?n verilmesi uygun görülebilir. Maddesi kanuna ayk?r? emrin yerine getirilmeyece?ini hükme ba?lam??t?r. Böyle bir emri alan emri yerine getirmez ve durumu üste bildirir.
- Disiplin suçu olu?turan fiilin varl???n? ö?rense dahi, memurun olumlu geçmi?i, ki?ili?i, sa?l?k durumu, görevinin özelli?i, isnat olunan suçun niteli?i vb.
- Yüzlerce kanunda münferit olarak düzenlenen idari cezalar, ya yasas?nda öngörülen parça-bölük usul hükümlerine göre ya da idarenin genel i?leyi? düzenine göre sonuçlanmakta idi.
- Ancak, y?ll?k brüt gelirleri 2005 y?l? için 500 Bin YTL’yi a?an dernekler takip eden hesap döneminden ba?layarak bilanço esas?na göre defter tutarlar.
Ancak Anayasa Mahkemesinin bu karar?na ra?men AY?M, istikrarl? bir ?ekilde disiplin cezalar?n? yokluk teorisiyle denetlemeye devam etmektedir. AY?M’nin bu tutumu, Anayasa Mahkemesi kararlar?n?n gerekçelerinin ba?lay?c?l??? tart??mas?n? gündeme getirmekte ise de bu konu tezin kapsam? d???nda oldu?undan incelenmeyecektir[797]. Do?rudan disiplin cezas? olarak tesis edilen uyar? i?lemlerini, yukar?da aç?klanan ikili tasnifin, özellikle ikinci kategorisine dahil ceza tehdidi ve/veya ceza amaçl? ikaz/tenkit/ihtar yaz?lar?ndan ay?rmaktaki güçlük, ilk gruptaki uyar? cezalar?n?n manevi yapt?r?m sonucuna sahip olmas? gibi ikinci grubun da manevi etki do?urmas?d?r. Ancak her hukuka ayk?r? i?lemin muhatab? üzerinde manevi etkiye yol açaca?? göz önünde bulundurulursa, disiplin cezas? olarak tesis edilmeyen tenkit/ikaz yaz?lar?n?n, Kanunda manevi yapt?r?m olarak öngörülmekle resen ve her zaman disiplin cezas? olarak hukuki sonuç do?uran uyar?/uyarma cezas?ndan fark? anla??lacakt?r. A?a??da aç?klanacak olan hata gösterme, tenkit ve muaheze türünden ikaz ve ihtar i?lemlerinin ceza say?lmayaca??na ili?kin hüküm de dikkate al?nd???nda, her uyar?c? i?lemin, yapt?r?m tehdidi ta??sa bile disiplin cezas? say?lan uyar?/uyarma i?lemi kabul edilmeyece?i ortaya ç?kmaktad?r. Aksi takdirde, meselâ, bir memura s?rf cezaland?rmak için tesis edilen atama ve yer de?i?tirme veya izne göndermeme i?lemlerini, disiplin cezas? gibi telakki etmek veya ayn? hukuki rejime tabi tutmak gerekecektir.
Maiyetinden birinin bir disiplin suçu i?ledi?ini ö?renen her âmir yetkisi dahilindeki oda veya göz hapsi cezalar?yla cezaland?r?lmas?n? uygun görmedi?i takdirde suçluluk sebeplerini ve suç delillerini kapsayan bir vaka raporu düzenleyip bunu silsile yolu ile te?kilat?nda disiplin mahkemesi kurulan komutan veya askeri kurum âmirine en geç üç gün içinde gönderir. Aksi halde birinci f?kraya göre i?lem yap?lmak üzere keyfiyeti disiplin cezas? vermeye yetkili en yak?n disiplin âmirine bildirir ve varsa evrak? gönderir. Disiplin haz?rl?k soru?turmas? disiplin subay? taraf?ndan en k?sa zamanda yap?l?r. ?hbar? yapan âmir taraf?ndan yap?lan soru?turma yeter görülürse bu, disiplin haz?rl?k soru?turmas? yerine geçer (m.14). Maddesinde; vatan hizmetinin her Türk’ün hakk? ve ödevi oldu?u, Bu hizmetin Silahl? Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne ?ekilde yerine getirilece?i veya getirilmi? say?laca??n?n kanunla düzenlenece?i belirtilmi?, 1111 say?l? Askerlik Kanununun 1. Maddesiyle de Türkiye Cumhuriyeti vatanda?? olan her erke?in askerlik yapmaya mecbur oldu?u hüküm alt?na al?nm??t?r. Yine Anayasada yer alan ve temel hak ve özgürlüklerle ilgili olan istisnalar?n bir ço?unda “askerlik hizmeti” yer alm??t?r. Askerlik hizmetinin kendine özgü ko?ullar?, özellikle ceza ve disiplin hukukunda, genel hükümlerden ayr?lmay? gerektirmi?tir.
A) Genel kurula kat?lma hakk? bulunan üyelerin listesi toplant? yerinde haz?r bulundurulur. Bunlardan, emeklilik hakk?n? elde edenlerden ya? haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle ayr?lacaklara ödenecek tazminata ili?kin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. Seçimden önce veya sonra bir suç i?ledi?i ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin karar? olmad?kça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yarg?lanamaz. A??r cezay? gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soru?turmas?na ba?lan?lm?? olmak kayd?yla Anayasan?n 14’üncü maddesindeki durumlar bu hükmün d???ndad?r. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen ve do?rudan do?ruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundad?r.
“Amir”; makam ve memuriyet itibariyle emretmek yetkisine sahip kimsedir. Bunun emri alt?ndakilere “maiyet”[274] denir (?çHizK m.9)\. VIP oyuncu ol, özel ödüller ve avantajlar kazan. paribahis\. Bu cezalar ilgiliye yaz?l? olarak tebli? edilmek ve ilgilinin kuvvet komutanl???ndaki dosyas? ile k?ta ?ahsi dosyas?na konulmak ve siciline i?lenmek suretiyle infaz olunur. – Mümkün oldu?u takdirde, cezay? tek ba?lar?na belirli bir hapis odas?nda geçirirler. – Hizmete ili?kin olanlar d???nda hiçbir ziyaret kabul edemezler. Seferberlik ve sava? halinde verilecek cezalar üçte birden az olmamak üzere bir kat?na kadar artt?r?l?r. Ancak, tertip olunan ceza Kanunda gösterilen cezan?n azami haddini geçemez. “Yurt d???nda Devletin itibar?n? dü?ürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davran??larda bulunmak” (657 SK m.125/E-j). “Sava?, ola?anüstü hal veya genel afetlere ili?kin konularda amirlerin verdi?i görev veya emirleri yapmamak” (657 SK m.125/E-e). “Özürsüz olarak 1 y?lda toplam 20 gün göreve gelmemek” (657 SK m.125/E-d). “Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt d???nda, hakl? bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlar?n? ödemedeki tutum ve davran??lar?yla Devlet itibar?n? zedelemek veya zorunlu bir nedene dayanmaks?z?n borcunu ödemeden yurda dönmek” (657 SK m.125/D-m).
Yine kural olarak cezay?, emir ve komuta bak?m?ndan faile en yak?n rütbeli ki?i olan disiplin amiri verir. Askeri ö?renciler için 4566 say?l? Harp Okullar? Kanunu, 2955 say?l? Gülhane Askeri T?p Akademisi Kanunu, 4752 say?l? Astsubay Meslek Yüksek Okullar? Kanunu’nun ilgili maddelerinde düzenlenen okulla ili?i?in kesilmesi cezas?n?n disiplin kurullar?nca verilebilece?i belirtilmi?tir. Okul disiplin kurullar? genellikle, Okul Komutan?, Ö?retim Ba?kan?, Tabur Komutan?, Bölük Komutan? ve Disiplin Subay? gibi görevlilerden olu?maktad?r[307]. Askeri hâkim s?n?f?ndan atanm?? bir disiplin subay? yoksa veya görevini yapmas?n? engelleyici nedenlerin (mesela izin, istirahat vb.) bulunmas? halinde herhangi bir s?n?ftan subay, te?kilat?nda disiplin mahkemesi kurulan k?ta komutan? taraf?ndan idari bir emirle disiplin subay? olarak görevlendirilir. Bu ?ekilde görevlendirilecek subay?n te?men, üste?men, yüzba?? veya binba?? rütbesinde olmas? ?artt?r.
Benzer bir kararda davac?; 1632 say?l? Kanunun 179 ncu maddesine göre disiplin tecavüzü ve kabahatlerinden dolay? bir ay sonra ceza verilmemesi gerekirken, savunma al?nd?ktan be? ay sonra kendisine ceza verilmesinin Kanunun 179. Maddesinin aç?kça ihlali oldu?unu belirterek 3 gün göz hapsi cezas?n?n yok hükmünde say?larak iptali istemi ile dava açm??t?r. Bu karardan anla??ld??? üzere AY?M, disiplin cezas? yarg? denetimine aç?k ise eylemin disiplin suçu olu?turup olu?turmad???n? ve yine hangi disiplin suçunu olu?turdu?unu denetlemekte, hukuka ayk?r?l?k gördü?ü takdirde disiplin cezas?n? iptal etmektedir. Nihaî i?leme yönelik haz?rl?k i?lemleri, as?l i?lemden ba??ms?z olarak tek ba??na hukuki sonuç do?urmad???, ?ahsiyet haklar?n? ihlal etmedi?i veya hukukî durumlarda de?i?iklik yapt???ndan dolay? ayr?labilir i?lem kavram? gere?i sürecin tamamlanmas?ndan önce dava edilebilirlik vasf? kazanmad??? müddetçe, kural olarak do?rudan do?ruya iptal davas?na konu olamaz[792]. Bu meyanda, müfetti?/muhakkik/idari soru?turma raporlar?, haz?rl?k i?lemi mahiyetinde olup kesin ve yürütülmesi zorunlu bir i?lem olmad?klar?ndan idari davaya konu edilmeleri mümkün de?ildir[793]. Askeri Ceza Kanununun 162/A maddesinde; “Disiplin Tecavüzü, Askeri terbiyeyi, disiplini bozan ve hiçbir ceza kanununun maddelerine uymayan fiiller ve tekasüller” olarak tan?mlanm?? olup bu hallerde disiplin amiri, bir fiili disiplin cezas? olarak de?erlendirse bile (AsCK. m.165 ve 171’de gösterilen) disiplin cezas? verip vermemekte tamamen serbesttir. Amiri, disiplin tecavüzünden dolay? ceza vermedi?i takdirde hiç kimse k?nayamaz, sorumlu tutamaz. Ku?kusuz 477 say?l? Kanununda say?lan disiplin suçlar? bu kapsam?n d???ndad?r.